Vaak worden ze aan elkaar gekoppeld: gezond afvallen en je cholesterol. Maar wat is nu eigenlijk cholesterol? En wat is de relatie tussen cholesterol en gezond afvallen? Drs Richard de Leth heeft een blog geschreven over gezond afvallen en je cholesterol en die ik graag met je delen:
Cholesterol
Cholesterol is een vetachtige stof die door het lichaam vervoerd wordt door eiwitten:
de lipoproteïnen: HDL (Hoge Dichtheid Lipoproteïne) en LDL (Lage Dichtheid Lipoproteïne)
>> LDL en HDL zijn beide belangrijk: er bestaat geen goede en slechte cholesterol!
Cholesterol kun je via de voeding binnen krijgen én je lichaam kan het ook zelf aanmaken. Je lichaam reguleert zelf de hoeveelheid cholesterol nauwkeurig: Bij een tekort wordt je lichaamseigen cholesterolproductie verhoogd, bij een teveel aan cholesterol neemt je lichaamseigen productie juist af. Daarom wordt je cholesterolgehalte nauwelijks verhoogd door cholesterolrijke voeding, zoals eieren
Cholesterol functies in ons lichaam
- cholesterol is de bouwstof voor hormonen, vitamine D, celmembranen en galzuren
- cholesterol is een belangrijk antibioticum
- cholesterol beschermt tegen infecties
- cholesterol speelt een belangrijke rol in het herstellen van beschadigingen: zodra er een beschadiging aan de vaatwand plaatsvindt (door onder andere roken, homocysteïne, hoge bloeddruk, een vitamine C-tekort…) volgt er een ontstekingsproces (een ontsteking is namelijk het begin van het herstel!)
- In reactie op de ontsteking gaat je lichaam meer cholesterol aanmaken. Dit cholesterol wordt vervolgens afgezet in de beschadigde vaatwand om die te herstellen
Cholesterol en laaggradige ontsteking
Veel mensen hebben laaggradige ontsteking.
Bij laaggradige ontsteking is je immuunsysteem chronisch actief en je lichaam is in een constante staat van lichte ontsteking, terwijl zwelling, roodheid, warmte en pijn ontbreken. Deze ontsteking is zo licht dat de ontstekingswaarde (CRP) maar minimaal verhoogd is en daardoor als ‘normaal’ wordt beschouwd, maar
>> Doordat het lichaam chronisch ontstoken is, wordt er continu cholesterol tegen de vaatwanden afgezet, met als gevolg dat het cholesterol zich ophoopt en dat de bloedvaten op de lange termijn vernauwd raken (= aderverkalking); gebeurt dit in een kransslagader van het hart, dan kan er een hartinfarct ontstaan…
- De laaggradige ontsteking is dus de werkelijke oorzaak van hart- en vaatziekten; een verhoogd cholesterol is daarvan een gevolg!
- Hoog cholesterol is dus ongezond als er tegelijkertijd sprake is van laaggradige ontsteking
Hollandse lunch: voor gezond afvallen en je cholesterol!
Oorzaken laaggradige ontsteking: (hs-CRP waarde)
- Buikvet / visceraal vet (vet tussen de organen)
- Roken
- Chronische stress
- Te weinig, maar ook te veel beweging
- Langdurig stilzitten
- Slaapgebrek
- Gifstoffen (luchtverontreiniging – plastic verpakkingen)
- Te vaak eten (meer dan 3x per dag)
- Ongezonde voeding (te grote porties, geraffineerde koolhydraten, slechte vetten en omega-6 vetzuren
Cholesterol raakt geoxideerd door:
- laaggradige ontsteking:
LDL-cholesterol zal snel oxideren bij laaggradige ontsteking. Normaal beschermt het ‘goede’ HDL-cholesterol het LDL-cholesterol tegen oxidatie. Door laaggradige ontsteking verliest HDL-cholesterol zijn antioxidant-werking en wordt HDL zelf oxidatie bevorderend en ontstekingsbevorderend
- tekort aan Vit E:
Oxidatie van LDL-cholesterol wordt ook tegengehouden door in vet oplosbare antioxidanten, zoals vitamine E, mits je die voldoende binnen krijgt! Vit E voorkomt de zgn. ‘plaques’in de aderen. Bij een tekort aan vitamine E krijgt het LDL-cholesterol de kans om schade aan te richten door middel van oxidatie:
>> Hoog cholesterol is dus ongezond zodra het oxideert door laaggradige ontsteking of door een tekort aan vet oplosbare antioxidanten, zoals vitamine E
>> Hoog cholesterol is ongezond als je veel kleine LDL-moleculen hebt door laaggradige ontsteking: als je triglyceriden/HDL-ratio boven de 1,66 mol/L is:
Laaggradige ontsteking zorgt voor small-dense LDL:
Bij laaggradige ontsteking worden cholesteroldeeltjes kleiner (small-dense) en zijn ze meer vatbaar voor oxidatie, waardoor ze makkelijker aan de vaatwand blijven plakken. De hoeveelheid LDL-cholesterol zegt niet zoveel, belangrijker is te kijken naar de grootte van de cholesterol-moleculen: kleine LDL-moleculen (small-dense) functioneren namelijk anders dan grote LDL-moleculen. (Daarom zou je niet naar de hoeveelheid LDL-cholesterol of naar de cholesterolratio – verhouding tussen LDL- en HDL-cholesterol – moeten kijken, maar juist naar de grootte van de LDL-moleculen)
Small-dense LDL meten: triglyceriden/HDL-ratio:
De grootte van de LDL-moleculen kan worden gemeten door middel van de triglyceriden/HDL-ratio:
>> Een waarde boven 1,66 mol/L vergroot de kans op de aanwezigheid van kleine LDL-moleculen (small-dense LDL)
Volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten is deze triglyceriden/HDL-ratio een betere voorspeller van hart- en vaatziekten dan de cholesterolratio – de LDL/HDL-verhouding!
Helaas wordt nog vaak alleen naar de (achterhaalde) ‘cholesterolratio’ gekeken en behandelingen op afgestemd. Dit is een gemiste kans, want zo wordt een vroegtijdige diagnose en preventieve behandeling gemist. Het gevolg is dat veel mensen uiteindelijk toch hart- en vaatziekten ontwikkelen – ondanks het lage risicoprofiel, gebaseerd op de cholesterolratio – en de behandeling hiervan te laat wordt ingezet
Hoog cholesterol: medicijnen óf gezonde voeding?
Cholesterolverlagende statines verminderen de kans op hart- en vaatziektes, dit komt vooral doordat ze laaggradige ontsteking remmen (en dus niet door het cholesterolgehalte verlagen!). Uit bovenstaande verhaal blijkt dat laaggradige ontsteking het risico op hart- en vaatzieken vergroot en een verhoogd cholesterolgehalte slechts het gevolg daarvan is.
Hoog cholesterol is alleen een risicofactor voor hart- en vaatziekten als er tegelijkertijd sprake is van laaggradige ontsteking. Daarom is het niet altijd noodzakelijk om je cholesterol te verlagen. Voor gezonde mensen is het zelfs zo dat een laag cholesterolgehalte eerder een risicofactor is dan een beschermende factor…
Om te kunnen beoordelen of je een hoog cholesterolgehalte moet behandelen, check je eerst:
Is er sprake van laaggradige ontsteking (hs-CRP). Door de laaggradige ontsteking op te lossen zal je cholesterolhuishouding vanzelf verbeteren en zal het risico op hart- en vaatziekten afnemen
Is er sprake van een Vit E tekort?
Griekse boerensalade vol met groene groente!
Gezond afvallen en je cholesterol verbeteren: 4 tips
Tip 1: voorkom oxidatie van cholesterol
Eet voldoende voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine E, bijv. extra vierge olijfolie, noten, avocado, papaja, zonnebloempitten, pompoenpitten, amandelen, donkergroene bladgroenten zoals spinazie en boerenkool, broccoli, peterselie, olijven
Tip 2: verbeter je triglyceriden/HDL-ratio
- Door dagelijkse inname van 2-4 gram omega-3 vetzuren EPA en DHA uit voeding en/of supplementen
- Door matig intensieve beweging
- Door gezond afvallen
- Door transvetten uit zoete en hartige snacks te vermijden
- Door je koolhydraat inname te beperken
- Door alcohol te vermijden
Tip 3: Voorkom beschadiging van je bloedvaten als gevolg van een tekort aan vitamine C en een hoog homocysteïne-gehalte:
Een hoog homocysteïne-gehalte is het gevolg van een tekort aan vitamine B6, foliumzuur (B11) en vitamine B12. Eet daarom
- Dagelijks (blad)groenten voor vitamine C en foliumzuur
- Noten, zaden, kip en vis voor vitamine B6
- Dierlijke eiwitten, zoals eieren, vis, schaal- en schelpdieren en gevogelte voor vitamine B12
Tip 4: Los laaggradige ontsteking op
Zoek uit waardoor laaggradige ontsteking bij jou wordt veroorzaakt en vermijd deze risicofactor(en).
Factoren die laaggradige ontsteking veroorzaken zijn onder andere:
- Buikvet ofwel visceraal vet – vet tussen de organen
- Roken
- Chronische stress
- Te weinig, maar ook te veel beweging
- Langdurig stilzitten
- Slaapgebrek
- Gifstoffen
- Te vaak eten
- Ongezonde voeding – o.a. teveel calorieën, geraffineerde koolhydraten, transvetten en omega 6
- Eet voedingsmiddelen die ontstekingen tegengaan: appels, basilicum, bosbessen, broccoli, cayennepeper, kersen, kaneel, lijnzaad, vis, knoflook, groene thee, gember, champignons, uien, oregano, granaatappel, peterselie, rozemarijn, spinazie
Soms is het wegnemen van de oorzaak(en) niet voldoende om laaggradige ontsteking op te lossen.
Samenvattend:
- Je cholesterolgehalte wordt nauwelijks beïnvloed door cholesterol in je voeding
- Een verhoogd cholesterolgehalte is alleen een risicofactor voor hart- en vaatziekten als er tegelijkertijd ook sprake is van laaggradige ontsteking
- Bij gezonde mensen is een laag cholesterolgehalte eerder een risicofactor voor vroegtijdig overlijden dan een beschermende factor
- Het niet altijd verstandig om een hoog cholesterolgehalte te behandelen. Onderzoek eerst of er sprake is van laaggradige ontsteking. Zo ja, los dan de laaggradige ontsteking op. Je cholesterolhuishouding zal dan tegelijkertijd verbeteren en je kans op hart- en vaatziekten zal afnemen
- Heb jij een hoog cholesterolgehalte MET laaggradige ontsteking? Volg dan bovenstaande tips
- Heb je een verhoogd cholesterolgehalte ZONDER laaggradige ontsteking? Gefeliciteerd! Je bent gezond!
Blog naar origineel van Drs Richard de Leth, september 2017
Deze blog over gezond afvallen en je cholesterol heeft je misschien nieuwsgierig gemaakt. Ben jij benieuwd naar jouw bloedwaarden of zoek jij hulp bij afvallen? Neem dan vrijblijvend contact op met voedingscoach Leny. Met het persoonlijk voedingsplan van Metabolic Balance kun je gezond afslanken, je hormoonbalans herstellen én je krijgt veel meer energie!
Let’s get social…