De Stichting Ik Kies Bewust heeft vorige week een Blauw Vinkje toegekend aan een chips-product. Je kunt nu een bewuste en gezonde keuze maken voor chips met een vinkje! En dat terwijl de chips NIET voldoen aan de door de stichting gehanteerde criteria: alleen snacks die minder dan 110 kcal per portie van 30 gram bevatten komen in aanmerking, maar de betreffende chips komen echter op 138 kcal per portie van 30 gram

Chips dragen bij aan de volksgezondheid

Hoe leg je uit waarom chips met een vinkje mogen claimen bij te dragen aan de volksgezondheid, terwijl onschuldig water niet mag zeggen dat het probaat werkt tegen uitdroging als je dorst hebt?

chips

Chips met een vinkje over de datum

Onbegrijpelijk, zeker als ook nog eens blijkt dat de aanvraag voor chips met een vinkje al in 2015 is gedaan, toen de oude versie van de criteria nog geldig was. In juli 2015 werden de criteria aangepast. Vanaf dat moment voldeed het product dus al niet meer aan de nieuwe criteria. Sterker nog: de chips met een vinkje mogen zelfs tot 2017 een ‘Bewuste Keuze’ heten, terwijl ze dat niet zijn!

Vervanging vet door koolhydraten

Er valt nog meer merkwaardigs te noteren. Eén van de criteria voor chips met een vinkje is de absolute hoeveelheid verzadigd vet. Een snack mag niet meer dan 6 gram verzadigd vet per 100 gram bevatten. Bij deze betreffende chips is dit gerealiseerd door de totale hoeveelheid vet te verminderen, zodat de 138 kcal per portie voornamelijk uit koolhydraten komen. Dat is verbazingwekkend omdat er wetenschappelijke aanwijzingen zijn dat het vervangen van verzadigd vet door koolhydraten voedingskundig de verkeerde weg is. Dat inzicht is niet nieuw en zeker niet in Nederland.

Duidelijk niet in lijn met de Richtlijnen

vinkje

vinkje

Na alle kritiek die het Vinkje in de loop van zijn bestaan al ontving, dringt zich de vraag op hoe dit allemaal heeft kunnen gebeuren.

De criteria van het Vinkje voldoen noch aan de geest, noch aan de letter van de wet. De “Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad” moeten “tot stand komen met inachtneming van de laatste wetenschappelijke inzichten ter zake”. De Richtlijnen Goede Voeding zijn in november 2015 vernieuwd zijn. Deze laatste richtlijnen stellen geen absolute eis aan verzadigd vet, maar adviseren slechts om harde vetten en boter door plantaardige oliën te vervangen.

Sterker nog, de gezondheid van een voedingsmiddel afmeten aan enkele ‘stofjes’ – zoals verzadigd vet – is niet in lijn met de laatste wetenschappelijke inzichten. Verzadigd vet uit zuivel is bijvoorbeeld geassocieerd met een lager      risico op hart- en vaatziekten. Maar ook voor zuivelproducten houden de Vinkje-criteria vast aan een laag percentage verzadigd vet, terwijl de richtlijnen met geen woord meer reppen over verzadigd vet uit zuivel.

De richtlijnen hebben, in lijn met de laatste wetenschappelijke stand van zaken, het ‘stofjes-denken’ grotendeels losgelaten en kijken naar voedingsmiddelen en -patronen. De criteria voor het Vinkje zijn dan ook duidelijk niet in lijn met de richtlijnen, maar al evenmin met de geldende wetenschappelijke consensus. Daarmee voldoen de criteria van het Vinkje noch aan de geest, noch aan de letter van de wet.

Nog vreemder…

Kennelijk is de stichting dus voornemens om de komende vier jaar niet meer in lijn te zijn met de richtlijnen. Waarom vindt de Minister dit goed?

De Minister gunt Het Vinkje blijkbaar een uitzonderingspositie en is daarom niet zo streng. Merkwaardig genoeg biedt de Warenwet daadwerkelijk een uitzonderingspositie aan het logo. Die zegt dat “bij de verhandeling van een levensmiddel een door representatieve organisaties van producenten en verhandelaren ontwikkeld voedselkeuzelogo worden gebezigd”. Dat betekent dat de wet toestaat dat producenten een (goedgekeurd) logo mogen gebruiken dat door producenten en verkopers is ontwikkeld. Niet door het Voedingscentrum, niet door wetenschappers, noch door diëtisten, maar door producenten en verkopers! Waarom krijgen zij dat privilege? Hoe kan het dat de wetgever zo’n mogelijkheid biedt ondanks het feit dat de criteria in strijd met de wet en de intenties van de wetgever zijn?

Maar het kan het nog gekker!

Dezelfde bepaling in de Warenwet refereert aan een onder kenners beruchte Europese verordening die strenge eisen stelt aan gezondheids- en voedingsclaims.

De EU stelt regels op die zo streng zijn dat zelfs  van water niet geclaimd  mag worden dat het helpt uitdroging te voorkomen! Hoe kan het dan dat Het Vinkje wel van alles en nog wat een bewuste keuze mag noemen? En met criteria die toch echt niet voorkomen op de beperkte lijst toegestane gezondheidsclaims van die Europese verordening? Hoe kan het dan dat de Vinkje-criteria niet in lijn zijn met de EFSA lijst? Hoe leg je uit waarom chips mogen claimen bij te dragen aan de volksgezondheid, terwijl onschuldig water niet mag zeggen dat het probaat werkt tegen uitdroging als je dorst hebt?

Conclusie:

– Het Vinkje is NIET in lijn met de laatste wetenschappelijke inzichten

– Het Vinkje is inmiddels ook niet meer in lijn is met de richtlijnen Goede Voeding, waarmee het niet in lijn is met de Warenwet

– Het Vinkje staat in sterk contrast staat met de Europese verordening, die bedoeld is om de burger te beschermen tegen onzinnige claims

– Het Vinkje krijgt ondanks dat alles van de Minister ruim de tijd om daar mee door te gaan. Snapt u het nog?

Bron: Dennis Zeilstra Ingenieur, orthomoleculair

Zoek jij hulp bij gezond afvallen?
Neem dan vrijblijvend contact op met voedingscoach Leny. Met het persoonlijk voedingsplan van Metabolic Balance kun je gezond afslanken, je hormoonbalans herstellen én je krijgt veel meer energie!